دانشمندان بالاخره موفق به یافتن طولانی‌ترین زنجیره‌ی آتشفشانی بر یک قاره شده‌اند. با این وجود کشف این زنجیره‌ی آتشفشانی که در استرالیا قرار دارد چندان هم عجیب نیست چرا که زمین‌شناسان پیش از این نیز از وجود فعالیت‌های زنجیروار آتشفشانی بر این قاره‌ی جداافتاده آگاهی داشتند. اما حالا تحقیقات جدید محدوده‌ای از تفتگاه‌های مخفی را نشان می‌دهند که پیش از این بدون هیچ اثری از فعالیت سطحی، در زیر زمین در حال جوش و خروش بوده‌اند و این زنجیره‌های جداگانه را به صورت یک اَبَرزنجیره به یکدیگر متصل می‌کردند؛ این زنجیره‌ی آتشین ۲۰۰۰ کیلومتری در بخش اعظم قسمت شرقی استرالیا از شمال این قاره، جایی که جنگل‌های بارانی به دیواره‌ی بزرگ مرجانی می‌رسد تا جنوب قاره و جزیره‌ی تاسمانی کشیده شده است.
این زنجیره حدوداً سه برابر تفتگاه معروف Yellowstone در آمریکای شمالی طول دارد. محققین مدت‌هاست که با در دست داشتن شواهدی از دشت‌های وسیع گدازه و سرزمین‌هایی که از مواد معدنی لوسیتی به رنگ‌های خاکستری و سیاه پوشیده شده‌اند از وجود چهار رشته از فعالیت‌های آتشفشانی در قسمت شرقی استرالیا که در گذشته فعال بوده‌اند، آگاه‌اند اما از آن‌جایی که این مناطق کیلومترها با یکدیگر فاصله داشتند، گمان می‌رفت ارتباطی میان آن‌ها وجود نداشته باشد.
اما این تیم تحقیقاتی به وجود یک منبع واحد برای فعالیت‌های آتشفشانی استرالیا مشکوک بودند: نوعی فوران جُبه‌ای که طی میلیون‌ها سال هم‌زمان با حرکت آهسته‌ی زمین‌ساخت استرالیا به سمت شمال، پوسته‌ی زمین را ذوب کرده است. آن‌ها برای تقویت نظریه‌ی خود از ایزوتوپ‌های رادیواکتیو آرگون استفاده کردند تا زمانی را که فعالیت‌های آتشفشانی نخستین بار در هر یک از این مناطق رخ داده تخمین بزنند. آن‌ها سپس این داده‌ها را با اطلاعات پیشین که حرکت زمین‌ساخت استرالیا را در طول هزاران سال نشان می‌داد ترکیب کردند، این اطلاعات می‌توانست به تخمین زدن زمانی که فعالیت‌های آتشفشانی مناطق خاصی را تحت تاثیر قرار داده بود کمک کند.
آن‌ها دریافتند که یک تفتگاه واحد که احتمالاً در اثر فوران جُبه‌ای به وجود آمده، مسئول بروز تمام فعالیت‌های آتشفشانی در طول قسمت شرقی استرالیا است. این زنجیره‌ی آتشفشانی جدید که توسط این تیم «زنجیره‌ی آتشفشانی Cosgrove» نام گرفت زمانی بین ۹ تا ۳۳ میلیون سال پیش شکل گرفته است. با این حال فواصل بسیاری میان فعالیت‌های آتشفشانی رخ داده در سطح این زنجیره وجود داشت که محققین برای درک دلیل آن‌ها مدلی از میزان ضخامت سنگ‌کره، لایه‌ی سختی که قسمت فوقانی جُبه و پوسته‌ی زمین را تشکیل می‌دهد ساختند.
نتیجه این که سنگ‌کره در نقاط خاصی از صفحه‌ی زیرساختی استرالیا، به اندازه‌ای ضخیم بود که فوران جُبه‌ای نمی‌توانست به گونه‌ای که مواد مذاب به سطح زمین برسند از آن عبور کند؛ با این حال ضخامت سنگ‌کره در بخش‌های دیگر به اندازه‌ای کم می‌شد که مقادیری هر چند ناچیز از گدازه به سطح برسند. در یکی از این مناطق که در جنوب‌شرق استرلیا واقع شده و مواد لوسیتی سرشار از پتاسیم، توریم و اورانیوم در آن فراوان است، فعالیت سطحی آتشفشانی تنها در جایی که سنگ‌کره ۱۳۰ کیلومتر ضخامت دارد مشاهده شده است. این یافته‌های جدید می‌توانند دانشمندان را در ساخت مدلی برای توضیح اثر فوران‌های جُبه‌ای بر پوسته‌ی قاره‌ای برای ایجاد فعالیت آتشفشانی یاری کنند: «حالا که رابطه‌ی مستقیم میان حجم و ساختار شیمیایی گدازه‌ها و ضخامت قاره مشخص شده است، می‌توانیم به اطلاعات زمین‌شناختی قدیمی رجوع کرده و آن‌ها را به گونه‌ای کارآمدتر توضیح دهیم».
(0)
(0)
